Beste lezer,
Hoe gaat het? Kom je het huis alweer uit, zit je op een caféterras, of in het theater? Omhels je weer mensen buiten je huishouden? En wil je terug naar het oude normaal, of is het nieuwe normaal eigenlijk wel fijn? Ik denk soms dat we het beter over ‘het nieuwe abnormaal’ kunnen hebben. Ik word een beetje bang van de term ‘het nieuwe normaal’. De afstand in alle sociale contacten voelt onnatuurlijk en theater maken in deze vorm van normaal is best ingewikkeld. Het idee dat dat vanaf nu altijd zo blijft is een vervelend idee.
Twee weken geleden zouden we de laatste voorstelling van de herneming van onze locatievoorstelling Mollen op Utrecht Centraal Station spelen. Voor ons het tweede project dat niet door kon gaan door de coronamaatregelen. En nog een project dat we heel graag later wel willen doen. In het zoeken naar een geschikte periode om wel te spelen deden we een vreemde ontdekking. De maatregelen van het nieuwe normaal hebben niet alleen invloed op ‘wanneer’ we het kunnen doen, maar ook op de betekenis van wat we gemaakt hebben. Mollen nu spelen is een compleet andere voorstelling dan twee jaar geleden.
Als je Mollen niet hebt gezien doe ik een korte samenvatting. De voorstelling gaat over een groep mensen die om verschillende redenen buiten de samenleving vallen (armoede, (geestelijke) ziekte, genderidentiteit et cetera). Ze vinden elkaar op een station en creëren daar hun eigen samenleving met eigen regels. Het publiek zit op een verdekt opgestelde tribune in de stationshal en volgen via koptelefoons de acteurs en muzikant die in de stationshal tussen de nietsvermoedende reizigers spelen. De interactie met mensen op het station is een groot onderdeel van de voorstelling en zorgt ervoor dat elke voorstelling anders is.
Nu we de voorstelling willen verplaatsen merken we dat we niet alleen te maken hebben met de vraag wanneer de regels zo zijn dat we weer genoeg publiek kwijt kunnen om te kunnen spelen. Ook inhoudelijk heeft Corona (alsof het een personage is… ) invloed op de voorstelling. Wat de voorstelling spannend en betekenisvol maakt is dat de acteurs opgaan in de mensenmassa. Dat je als publiek steeds moet zoeken naar waar ze zijn, maar ook dat het gaat over mensen die bezig zijn met te bepalen of ze bij de massa horen en willen horen. De massa is de zesde ‘acteur’. Ik weet niet of je de afgelopen tijd op een station bent geweest, maar die massa is er nu niet. Er ontbreekt dus een acteur en we weten niet wanneer die acteur er weer is en of die weer komt (hoewel de beelden van demonstraties en van stranden en parken met mooi weer laten zien dat mensen houden van massa’s).
Toen we Mollen twee jaar geleden op station Amsterdam Sloterdijk opvoerden was één van de dingen waar we mee speelden hoe bang mensen zijn voor contact. De acteurs probeerden regelmatig mensen aan te spreken, contact te maken en vaak werden ze òf genegeerd, òf er werd heel wantrouwend op hen gereageerd. Deze dagen is het vermijden van contact en met een grote boog om mensen heen lopen volledig geaccepteerd. Nu mensen aanspreken, mee proberen te krijgen in een gesprek of een spel kan niet. Terwijl het voor corona speels liet zien hoe bang mensen zijn voor contact en de Ander, zou het nu van de acteurs mensen maken die reizigers moedwillig ‘in gevaar’ brengen.
En geef je een acteur nu een mondkapje? Het is niet verplicht in een stationshal, maar veel reizigers dragen er wel eentje. Je zou zeggen dat een groep mensen die buiten de ‘normale’ samenleving valt ook niet meedoet met ‘nieuwe’ normaal en dus geen mondkapjes draagt. Als een teken van verzet. Maar zeg je dan niet gelijk dat die mensen dom zijn, omdat ze bewust het risico negeren dat verbonden is met lang op een plek met veel mensen zijn? En hoe ga je om met het risico dat acteurs en de reizigers daardoor (kunnen) lopen? Tegelijkertijd wil je niet een hele voorstelling naar personages kijken van wie je een groot gedeelte van het gezicht niet kan zien.
Los van dat we niet weten wanneer Corona uit ons midden is verdwenen en de maatregelen genoeg versoepeld zijn, vraag ik me ook af wat de voorstelling gaat zijn in die tijd. De afgelopen maanden hebben onze manier van kijken naar contact en de afstand tussen mensen diepgaand beïnvloed. (Ik kwam laatst een keer thuis uit de supermarkt en dacht heel even bij mijn vriendin: “Hé, jij staat te dichtbij!”) Ik kan niet inschatten hoe het nieuwe normaal er precies uit gaat zien. Gaan we elkaar weer beetpakken bij begroetingen, of alleen maar heel selectief? Laten we de anderhalve meter op een gegeven moment los? En hoe nemen we dat mee bij het hernemen van de voorstelling? We houden je op de hoogte als we een datum hebben en of je dan een mondkapje mee moet nemen.
Ondertussen ben ik benieuwd of in andere beroepen de impact ook zo inhoudelijk is. Als je het leuk vindt om daar iets over te delen dan hoor ik dat graag.
Hartelijk,
Floris
PS We zijn nog bezig om te kijken wanneer we Mollen kunnen hernemen. We houden je uiteraard op de hoogte!
