Podcastserie Tussen Kunst en Misdaad

Meer informatie

Je kunt de podcastserie Tussen Kunst en Misdaad beluisteren via alle  bekende podcastkanalen, zoals Spotify en Apple Podcasts of bekijken op YouTube (kijk ook onderaan deze pagina voor links naar de afleveringen). Abonneer je nu en/of houd deze pagina in de gaten voor updates!

In elke aflevering van Tussen Kunst en Misdaad staat een kunstwerk centraal. Makers van Nederlandse films, series, voorstellingen en kunstwerken gaan in gesprek met een counterpart uit een overheidsorgaan dat invloed heeft op het thema dat het werk verbeeldt.

Hoewel de misdaadcijfers dalen, staat de samenleving anno 2024 voor diverse uitdagingen als het gaat om de bestrijding van de verschillende vormen van criminaliteit. De meeste beleidsmakers leven niet in de wereld waar ze beleid voor maken of handhaven. Culturele uitingen kunnen helpen om deze wereld te openen en inzicht te geven in culturele patronen, psyche en institutioneel ingeslepen patronen, zoals discriminatie en racisme.

Tussen Kunst en Misdaad wordt gepresenteerd door theatermaker Sheralynn Adriaansz en filmmaker Julius Ponten. Te gast zijn, onder anderen, Femke Halsema (burgemeester Amsterdam), Joost van Onna (onderzoeker en adviseur OM), Ashar Medina (schrijver en creative producer van Mocro Maffia), René de Beukelaer (hoofdofficier van justitie Amsterdam), Floris van Delft (regisseur en schrijver van de voorstelling Angry Young Men) en Mattias Schut (regisseur van de documentaire De Zaak Schaap).

Aflevering 1 – Mocro Maffia

In de eerste aflevering gaan hoofdofficier van justitie Amsterdam René de Beukelaer en scenarioschrijver en creative producer van de dramaserie Mocro Maffia Ashar Medina in gesprek over het fictionaliseren van de werkelijkheid in de kunsten en het effect ervan. Welke rol kan een serie als Mocro Maffia spelen in de wereld van justitie en als brugfunctie dienen voor een maatschappelijke dialoog?

Aflevering 2 – De zaak Schaap

In de tweede aflevering duiken we in het uitzonderlijke verhaal van de grootste fraudezaak van Nederland: De zaak Schaap. Mattias Schut, regisseur en producent van de documentaireserie De zaak Schaap: fraude bij de landsadvocaat en Joost van Onna, criminoloog en adviseur bij het Functioneel Parket (Openbaar Ministerie) bespreken fraude op het hoogste niveau. Wat kan er zich hebben afgespeeld in de psyche van Frank Oranje, de notaris van het Rijk die jarenlang fraude pleegde en bekend stond als ‘Mr. Integrity’? En hoe voorkom je dat je als overheid het slachtoffer wordt van een externe leverancier?

Aflevering 3 – My name before Naomi

In de derde aflevering van Tussen Kunst en Misdaad neemt storyteller en mede-maker van de theatervoorstelling My name before Naomi je mee in haar persoonlijke verhaal over hoe zij als slachtoffer van mensenhandel terecht kwam in Nederland. Met Alex Ransdorp die 12 jaar werkzaam was als Tactisch Rechercheur Mensenhandel, bespreekt zij de complexiteit van mensenhandel in Nederland, slachtofferhulp en de ambtelijke procedures waar slachtoffers mee te maken kunnen krijgen.

Wat was de helende werking van het maken van de voorstelling voor Naomi? Heeft het bijgedragen aan het verkrijgen van een verblijfsvergunning? En wat voor een effect had het zien van de voorstelling op Alex en op zijn werk in de aanpak van mensenhandel?

Wil je meer informatie over de voorstelling, klik dan hier.

En wil je de voorstelling zien? Dat kan! Bekijk de registratie van de voorstelling via deze link. Deze videoregistratie wordt beschikbaar gesteld door THEATER DEGASTEN.

Aflevering 4 – Mijn vader de Hasjkoning

In deze aflevering van Tussen Kunst en Misdaad gaan Will Falize, maker van de documentaireserie Mijn vader de Hasjkoning en Jamale Boukhetamme, coach en ontwikkelaar bij Incluzio Sociale Basis Venlo, in gesprek over de documentaire.

Will Falize groeide op als zoon van de beruchte Venlose hasjhandelaar Jan ‘de Pinda’ Falize die in de jaren 80 en 90 furore maakte en jarenlang ongrijpbaar was voor de politie. Will was de troonopvolger en neemt je mee in de wereld van hasjhandel, rijkdom en geweld en laat hij zien wat het opgroeien in deze wereld voor impact heeft gehad op zijn leven en zijn familie.

Will en Jamale bespreken de impact van rolmodellen en hoe het delen van een persoonlijk verhaal kan worden ingezet om een positief effect te hebben op kwetsbare groepen jongeren en de keuzes die zij maken. Wat betekent het om je los te maken van het criminele milieu waarin je opgroeit?

Aflevering 5 – Moeders

In deze aflevering van Tussen Kunst en Misdaad gaat documentairemaakster Nirit Peled in gesprek met Jan Dirk de Jong, lector Aanpak Jeugdcriminaliteit bij de Hogeschool Leiden.

Nirit maakte de documentaire Moeders (bekijk het via deze link) die gaat over de ervaringen van vier moeders met zonen in de Amsterdamse aanpak Top400. Ze koos een bijzondere vorm: ze nam de interviews met de moeders op en liet ze later door actrices lip sync naspreken. Jan Dirk is socioloog en criminoloog en doet onderzoek naar groepsdynamiek en (jeugd)criminaliteit, straatcultuur en de effecten van sociale achterstand (o.a. door armoede, migratie en gebrek aan inclusie). Nirit en Jan Dirk zoomen in op de complexiteit van integrale samenwerking, wat er anders of beter kan, en de impact hiervan op het gezinsleven.

In 2015 startte de aanpak Top400 (sinds november 2023: Veilig Alternatief) gericht op jongeren over wie zorgen bestaan dat zij zonder ingrijpen afglijden in de criminaliteit. Integrale samenwerking tussen de netwerkpartners uit de werelden van veiligheid, zorg en het sociaal domein klinkt hierbij logisch, maar is in de praktijk niet vanzelfsprekend. In de aanpak wordt integrale en persoonsgerichte regie geboden aan jongeren van 12 tot en met 23 jaar die al meermaals door de politie zijn aangehouden als verdachte van een misdrijf, en bij wie bovendien meerdere zorgelijke signalen zichtbaar zijn. Bij de regie is oog voor perspectiefverbetering, voor het gezin en diens leefomgeving.

Aflevering 6 – Angry Young Men

In deze aflevering van Tussen Kunst en Misdaad gaat Femke Halsema, burgemeester van Amsterdam in gesprek met Floris van Delft, artistiek directeur van theatergezelschap WAT WE DOEN. 

Floris van Delft maakte samen met hiphop artiest Winne de voorstelling Angry Young Men, vlijmscherp theater met hiphop over leven aan de ‘onderkant’ van de samenleving. Angry Young Men gaat over de veiligheid van de samenleving versus de moeite die de samenleving moet doen om jongeren in veiligheid te laten opgroeien. 

In 2022 hielp burgemeester Halsema de voorstelling naar Amsterdam te halen. Burgemeester Halsema en van Delft gaan dieper in op de verbindende werking van de voorstelling voor zowel de makers, de betrokken jongeren, als het gevarieerde publiek. Welke oplossingen zijn er te vinden in de wereld van kunst en cultuur voor de maatschappelijke vraagstukken en grote dilemma’s van deze tijd? En hoe zorg je als overheid voor een gezonde inbedding van sociaal geëngageerde projecten?

Aflevering 7 – A seat at the table

In deze aflevering van Tussen Kunst en Misdaad gaan Merel Metzing (Politie Nederland) en Saman Amini (artistiek directeur van Black Sheep Can Fly) in gesprek over hun jarenlange samenwerking voor deze voorstelling, die al door ruim 8000 politiemannen- en vrouwen is gezien.

A Seat at the Table is een ontroerende, confronterende en humoristische theatervoorstelling over racisme in Nederland.

Merel, Adviseur Diversiteit, Inclusie & Gelijkwaardigheid, en projectleider van A Seat at the Table, benadrukt het belang van ontmoetingen, elkaar horen en zien, en het bespreekbaar maken van moeilijke onderwerpen.

“De kracht van deze voorstelling zit niet alleen in de confronterende verhalen, maar ook in de beeldende details, de veelheid van overwegingen en emoties, de rauwe liedjes van Amini en het gloedvolle, uitstekende acteren.” – NRC ★★★★★

Theatermakers Saman Amini en Nima Mohaghegh creëerden A Seat at the Table samen met acteurs Werner Kolf, Yannick Jozefzoon, Ward Kerremans en Arie de Mol, waarbij ze hun pijnlijke ervaringen met racisme verwerkten, soms op een absurd en lachwekkende manier.

Aflevering 8 – All Cops Are

In deze aflevering gaat kunstenaar en ontwerper Yuri Veerman in gesprek met Arnoud Grootenboer, Creatief Leider van Politie Nederland over hun samenwerking omtrent het social design project All Cops Are. In All Cops Are laat een groep agenten zich tweemaal profileren door toevallige voorbijgangers op straat: eerst in hun eigen kleding, daarna in uniform. De stemmen die je hoort bij de video’s van de agent in burger en uniform komen altijd van verschillende mensen die op dat moment langs liepen.

All Cops Are brengt een actieve dialoog op gang over de complexe relatie tussen politie en samenleving. Als creatief leiders van de politie creëren Arnoud Grootenboer en Marjon van Gelderen ruimte en nieuwe manieren om de veranderingen te activeren die nodig zijn. Het idee voor All Cops Are is ontwikkeld tijdens het programma Social Design Politie samen met jeugdagente Lotte Asma.

De expositie All Cops Are is tot en met 3 november 2024 gratis te bezichtigen in De Bibliotheek Rotterdam. Voor meer info over dit project zie: allcopsare.nl en socialdesignpolitie.nl

Aflevering 9 – FORT-PORT

In deze aflevering gaan Robby Roks, Criminoloog Erasmus Universiteit Rotterdam en Floris van Delft, Artistiek Directeur WAT WE DOEN, in gesprek over hun samenwerking rondom het onderzoeksproject FORT-PORT dat gericht is op de veiligheid en weerbaarheid in de haven van Rotterdam, en waarin wetenschap en kunst elkaar ontmoeten.

De haven van Rotterdam is een belangrijke nationale economische motor die dagelijks te maken heeft met de impact van internationaal opererende criminele netwerken die actief zijn in de cocaïnehandel en mensensmokkel. We hebben te maken met een vernuftige logistiek en steeds jongere ‘uithalers’. De drugseconomie is verweven met onze maatschappij, en verbonden met een wereld die ook die drugs wil hebben.

Momenteel worden er astronomische bedragen vrijgemaakt voor de aanpak van het veelkoppige monster ondermijning en (drugs-)criminaliteit. Maar heeft de huidige aanpak wel het gewenste effect? Of heeft het ook ongewenste neveneffecten als gevolg?

Meer informatie over FORT-PORT: https://fortport.nl/

Aflevering 10 – Stroman van de Onderwereld

In deze aflevering duikt filmmaker Annette van Trigt samen met Guido Tjadens, Notaris en Voorzitter KNB Ring Amsterdam, dieper in de rol van stromannen in de georganiseerde misdaad. Deze podcastaflevering namen we op, voor het eerst met publiek erbij, tijdens het Fraude Film Festival 2024 in Koninklijk Theater Tuschinski te Amsterdam.

Zes jaar lang volgde documentairemaakster Annette van Trigt de inmiddels uit zijn ambt ontzette notaris Maarten P. – bijnaam ‘Stroman van de Onderwereld’. De eenpitter werd in 2017 opgepakt op basis van 12 aanklachten. Tot ergernis van de opsporing krijgt hij een ‘laf strafje.’ Hoe die straf zich verhoudt tot de 16 miljard euro die per jaar wordt witgewassen, veelal drugsgeld is te zien in Stroman van de Onderwereld.

Hoeveel is de handtekening van een notaris waard, hoe makkelijk is het om je te verschuilen achter geheimhoudingsplicht en hoe dicht schuren onder en bovenwereld tegen elkaar aan in het vak?

De documentaire belicht het toezicht op het vak van notaris, de aanpak van witwassen en de mazen in het net van de beroepsgroep. De film beleefde op 7 november 2024 zijn wereldpremière op het Fraude Film Festival.

Over het Fraude Film Festival
Het Fraude Film Festival is hét toonaangevende Nederlandse evenement dat zich richt op films en documentaires die fraude en corruptie onder de loep nemen. Het festival brengt filmmakers, onderzoekers, journalisten en het publiek samen om in dialoog te gaan over de impact van fraude op de maatschappij. Het Fraude Film Festival viert dit jaar zijn 10-jarige jubileum.

Aflevering 11 – Goed Fout: De Zeven Hoofdzonden in beeld

Met procureur-generaal Sue Preenen (OM) en conservator oude kunst Jip van Reijen van het Bonnefantenmuseum stappen we aan de hand van de tentoonstelling Goed Fout: De Zeven Hoofdzonden in beeld in de zestiende-eeuw met de blik van nu.

In deze tentoonstelling staan Hoogmoed, Luiheid, Gulzigheid, Afgunst, Woede, Lust en Hebzucht centraal. De tentoonstelling biedt een uniek beeld van goed en kwaad in de kunst uit de lange zestiende eeuw (ca. 1480-1620), met als middelpunt de beroemde prentserie van Pieter Bruegel de Oude uit 1558.

Hoe diep zitten de zonden ingebakken in onze maatschappij? Dienen ze als spiegel om op onze eigen tijd te reflecteren en welke rol spelen ze vandaag de dag in de wereld van het strafrecht? 

In deze aflevering worden een aantal prenten uit de tentoonstelling besproken. Bekijk ze op het Instagram account van Tussen Kunst en Misdaad of via deze links:

Het laatste oordeel en Woede

Rechtvaardigheid (Justitia)

De tentoonstelling Goed Fout: De Zeven Hoofdzonden in beeld is tot 12 januari 2025 te zien in het Bonnefanten in Maastricht.

Aflevering 12 – FEMICIDE

In deze aflevering gaan Judith van Schoonderwoerd den Bezemer-Wolters, Landelijk Officier van Justitie Huiselijk & Seksueel Geweld en Mirjam Bekker-Stoop, Directeur stichting Open mind, in gesprek over femicide, oftewel vrouwenmoord, aan de hand van de reizende expositie FEMICIDE. 

Elke 8 dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord, vaak door haar (ex-)partner en bijna altijd omdat ze besluit uit de relatie te stappen. 6 op 10 slachtoffers van femicide is omgebracht door hun (ex)partner. Vrouwen worden onevenredig vaker gedood door hun (ex-)partner of een familielid dan mannen. 

De expositie FEMICIDE brengt de verhalen van dertien slachtoffers die door hun (ex-)partner zijn omgebracht, verteld door de nabestaanden. De foto’s en openhartige verhalen maken de afschuwelijkheden van deze moorden voelbaar en tonen de levenslange impact hiervan op de nabestaanden.

FEMICIDE alarmeert, informeert en geeft een gezicht aan slachtoffers van dodelijk (ex-)partnergeweld tegen vrouwen en een stem aan hun nabestaanden. 

Meer informatie

Waarom ligt het aantal slachtoffers van huiselijk geweld en femicide zo hoog? Wat kan er vanuit de overheid, vrienden en familie gedaan worden om escalatie te voorkomen en de aantallen omlaag te brengen? En hoe zit het met opvang van nabestaanden? 

Femicide schijnt de meest voorspelbare moord te zijn. Uit onderzoek blijkt dat er duidelijke fasen en specifieke signalen (rode vlaggen) zijn die de kans op escalatie van geweld of zelf een dodelijke/fatale afloop aanzienlijk vergroten. Een Britste wetenschapper heeft ze uiteengezet in 8 stappen in de Homicide Timeline. 

Deze signalen en rode vlaggen vallen onder een specifieke vorm van (ex-)partnergeweld, namelijk intieme terreur. Voorbeelden hiervan zijn; dwingende controle, stalking, psychologische manipulatie en fysiek en seksueel geweld. Wanneer men deze fasen en signalen (her)kent, kan femicide voorkomen worden.  

Lees de verhalen van de slachtoffers van femicide verteld door nabestaanden en bekijk de rode vlaggen en tips van nabestaanden via onderstaande links: 

De expositie

FEMICIDE – portretten

Rode vlaggen

Tips

The Homicide Timeline

Benieuwd naar informatie en hulp voor nabestaanden, slachtoffers en omstanders? Of wil je zelf geen geweld meer gebruiken? Kijk hier voor meer informatie.

Maak jij je zorgen om je situatie of om iemand die je kent? Bel dan met Veilig Thuis, ook als je twijfelt: 0800-2000

FEMICIDE is een samenwerking van stichting Open mind, gemeente Den Haag en de nabestaanden van slachtoffers van femicide.